Rozmieszczenie i montaż gaśnic

Gaśnice to podstawowe urządzenia gaśnicze, które mogą zapobiec rozprzestrzenianiu się pożaru i zminimalizować jego skutki. Aby jednak mogły spełniać swoją funkcję, muszą być prawidłowo rozmieszczone i łatwo dostępne w razie zagrożenia. Odpowiedni montaż gaśnic oraz zapewnienie ich widoczności i dostępności to kluczowe elementy skutecznej ochrony przeciwpożarowej. W niniejszym artykule omówimy najważniejsze aspekty związane z montażem gaśnic, obowiązujące przepisy oraz najlepsze praktyki w zakresie ich rozmieszczenia i oznakowania.

Wymagania prawne dotyczące montażu gaśnic

Montaż gaśnic regulowany jest przepisami prawa oraz normami przeciwpożarowymi, które określają ich liczbę, rozmieszczenie i sposób instalacji. W Polsce główne wytyczne w tym zakresie znajdują się w:

- Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów,

- Polskich Normach, takich jak PN-EN 3 dotycząca przenośnych gaśnic oraz PN-EN 671 związana z hydrantami przeciwpożarowymi.

Zgodnie z przepisami, gaśnice muszą być rozmieszczone w sposób zapewniający łatwy dostęp do nich, a maksymalna odległość dojścia do gaśnicy nie może przekraczać 30 metrów. Ponadto powinny być umieszczone w miejscach o niskim ryzyku zasłonięcia i w pobliżu potencjalnych źródeł pożaru.

Optymalne rozmieszczenie gaśnic

Rozmieszczenie gaśnic powinno być zgodne z kategorią zagrożenia pożarowego budynku. W obiektach o dużym natężeniu ruchu, takich jak biura, szkoły, zakłady produkcyjne czy centra handlowe, gaśnice powinny znajdować się w łatwo dostępnych i widocznych miejscach, m.in.:

- Przy wyjściach ewakuacyjnych – umożliwia to szybkie ich użycie w razie konieczności opuszczenia budynku.

- W pobliżu źródeł potencjalnych pożarów, takich jak rozdzielnie elektryczne, kuchnie czy magazyny chemikaliów.

- Na klatkach schodowych i korytarzach – aby osoby przemieszczające się w kierunku ewakuacji miały do nich dostęp.

Wysokość montażu i oznakowanie

Aby zapewnić łatwość dostępu, gaśnice powinny być umieszczone na odpowiedniej wysokości. Zaleca się, aby uchwyt gaśnicy znajdował się na wysokości od 1,1 do 1,5 metra nad podłogą, co umożliwia szybkie chwycenie jej w nagłej sytuacji. W przypadku większych urządzeń, które są cięższe niż 4 kg, ich dolna część nie powinna znajdować się niżej niż 10 cm nad podłogą.

Gaśnice muszą być również odpowiednio oznakowane. Oznaczenia powinny być zgodne z normą PN-EN ISO 7010 i zawierać:

- Piktogram przedstawiający gaśnicę,

- Informację o typie i przeznaczeniu gaśnicy,

- Strzałkę wskazującą kierunek, jeśli gaśnica znajduje się w wnęce lub mniej widocznym miejscu.

Najczęstsze błędy w montażu gaśnic

Pomimo istniejących regulacji, wciąż można spotkać liczne błędy w montażu gaśnic, które utrudniają ich skuteczne użycie w sytuacji zagrożenia. Do najczęstszych problemów należą:

- Nieodpowiednia wysokość montażu – gaśnice umieszczone zbyt wysoko lub na podłodze mogą być trudne do uchwycenia.

- Zasłonięcie gaśnicy meblami lub innymi obiektami – jeśli gaśnica jest niedostępna, jej obecność staje się bezużyteczna.

- Brak oznaczeń lub nieczytelne oznakowanie – w sytuacji stresowej brak wyraźnej informacji o lokalizacji gaśnicy może opóźnić jej znalezienie i użycie.

- Umieszczanie gaśnic w zamkniętych pomieszczeniach – np. w biurach, do których dostęp ma tylko część pracowników, co utrudnia ich skuteczne wykorzystanie.

Regularne przeglądy i konserwacja

Nawet najlepiej zamontowane gaśnice będą bezużyteczne, jeśli nie zostaną poddane regularnym kontrolom. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, przeglądy gaśnic powinny być wykonywane co najmniej raz w roku przez uprawnionego serwisanta. Kontrola obejmuje:

- Sprawdzenie ciśnienia wewnątrz gaśnicy,

- Weryfikację stanu technicznego obudowy,

- Ocenę czytelności oznaczeń i instrukcji obsługi,

- Testowanie działania mechanizmu spustowego.

- Dodatkowo, w miejscach o podwyższonym ryzyku pożarowym, zaleca się częstsze przeglądy i testy sprawności.

Edukacja i szkolenia pracowników

Sama obecność gaśnic nie wystarczy, jeśli pracownicy lub użytkownicy budynku nie wiedzą, jak z nich korzystać. Dlatego ważnym elementem systemu ochrony przeciwpożarowej są regularne szkolenia w zakresie obsługi gaśnic oraz znajomości ich lokalizacji.

Szkolenia powinny obejmować:

- Rozpoznawanie typów gaśnic i ich przeznaczenia,

- Prawidłową technikę gaszenia ognia przy użyciu gaśnicy,

- Procedury bezpieczeństwa związane z ewakuacją.

Prawidłowy montaż gaśnic i zapewnienie ich dostępności to fundament skutecznej ochrony przeciwpożarowej. Umieszczenie ich w strategicznych, dobrze oznakowanych miejscach może uratować życie i mienie w przypadku nagłego pożaru. Przestrzeganie obowiązujących norm, regularne przeglądy techniczne oraz szkolenia pracowników to kluczowe działania, które minimalizują ryzyko pożaru i jego tragicznych skutków. Pamiętajmy, że szybki dostęp do gaśnicy może zadecydować o powodzeniu akcji gaśniczej w pierwszych, najważniejszych sekundach rozprzestrzeniania się ognia.