Jak przeprowadzać skuteczne próby ewakuacyjne...

Bezpieczeństwo pożarowe w budynkach wielokondygnacyjnych nie może być traktowane jako jednorazowe działanie. To proces, który wymaga systematycznego podejścia, przemyślanego planowania oraz praktycznych szkoleń. Jednym z kluczowych elementów przygotowania do sytuacji kryzysowej są próby ewakuacyjne, które pozwalają nie tylko sprawdzić skuteczność procedur, lecz także zidentyfikować słabe punkty w organizacji i reakcjach pracowników. W przypadku wysokich budynków biurowych, gdzie występuje duża liczba użytkowników, a struktura przestrzenna jest złożona, odpowiednio przeprowadzona próba ewakuacyjna może mieć decydujące znaczenie dla bezpieczeństwa wszystkich osób przebywających w obiekcie.

Dlaczego próby ewakuacyjne są tak ważne?

Biurowce wielokondygnacyjne charakteryzują się znaczną liczbą pięter, ograniczonymi drogami ewakuacyjnymi, a często także obecnością osób o ograniczonej mobilności. W sytuacji realnego zagrożenia – np. pożaru – panika, brak wiedzy i nieczytelne procedury mogą prowadzić do chaosu i zagrożenia życia.
Regularne i dobrze zaplanowane próby ewakuacyjne:
- uczą pracowników, jak reagować w sytuacjach kryzysowych,
- weryfikują działanie systemów alarmowych i oświetlenia ewakuacyjnego,
- ujawniają ewentualne przeszkody na drogach ewakuacyjnych,
- umożliwiają ocenę czasu potrzebnego na opuszczenie budynku,
- pozwalają doskonalić plany ewakuacyjne zgodnie z rzeczywistymi warunkami.

Krok po kroku – jak przeprowadzić skuteczną próbę ewakuacyjną?

1. Planowanie i przygotowanie
Każda próba ewakuacyjna powinna być wcześniej zaplanowana i omówiona z zarządcą budynku, służbami ochrony przeciwpożarowej, a także osobami odpowiedzialnymi za BHP.
Warto uwzględnić:
- strukturę budynku i liczbę pięter,
- rozmieszczenie wyjść ewakuacyjnych i klatek schodowych,
- liczbę osób w obiekcie i ich mobilność,
- harmonogram pracy (unikaj godzin szczytu operacyjnego).
Przygotowany scenariusz próbnej ewakuacji powinien obejmować możliwe trudności – np. zablokowanie jednego z wyjść – aby sprawdzić alternatywne rozwiązania.

2. Zgłoszenie próby ewakuacyjnej
Choć przepisy nie wymagają każdorazowego zgłaszania prób ewakuacyjnych do straży pożarnej, w przypadku dużych obiektów warto poinformować lokalną jednostkę PSP o planowanym terminie i charakterze działań. Zapobiega to nieporozumieniom i fałszywym alarmom.

3. Przygotowanie personelu
Choć ćwiczenia powinny być możliwie realistyczne, dobrze jest uprzedzić pracowników o terminie próby ewakuacyjnej. Pozwoli to zmniejszyć ryzyko paniki i umożliwi skupienie się na obserwacji procedur.
Warto także przypomnieć zasady:
- nie korzystamy z wind,
- stosujemy się do poleceń koordynatorów ewakuacji,
- nie wracamy po rzeczy osobiste,
- kierujemy się do wyznaczonego punktu zbiórki.

4. Przebieg ewakuacji
Podczas próby należy:
- aktywować system sygnalizacji pożaru,
- monitorować czas reakcji i tempo opuszczania budynku,
- kontrolować działanie klap oddymiających, oświetlenia awaryjnego i systemów kontroli dostępu,
- sprawdzać, czy drogi ewakuacyjne są wolne od przeszkód.
Ważne jest, aby osoby funkcyjne (np. liderzy pięter, pracownicy ochrony) pełniły swoje role zgodnie z procedurami – to właśnie ich reakcje często determinują sukces ewakuacji.

5. Ewaluacja i dokumentacja
Po zakończeniu ćwiczenia należy przeprowadzić analizę:
- ile czasu zajęła ewakuacja poszczególnych pięter,
- czy wystąpiły problemy organizacyjne lub techniczne,
- jak zachowywali się uczestnicy,
- czy komunikacja była skuteczna.

Wnioski powinny zostać opisane w raporcie oraz omówione podczas spotkania podsumowującego z zespołem odpowiedzialnym za bezpieczeństwo. Na ich podstawie można wprowadzić zmiany w planie ewakuacji i procedurach alarmowych.

Częstotliwość prób ewakuacyjnych – co mówią przepisy?

Zgodnie z § 17 rozporządzenia MSWiA w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, próbna ewakuacja powinna być przeprowadzana co najmniej raz na dwa lata. W budynkach, w których występuje zmienność użytkowników (np. biura coworkingowe, wynajmowane przestrzenie), rekomenduje się jednak przeprowadzanie prób raz do roku.
Nowozatrudnionym pracownikom należy zapewnić szkolenie z procedur ewakuacyjnych najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od rozpoczęcia pracy.
Najczęstsze błędy podczas prób ewakuacyjnych
Przy organizacji prób ewakuacyjnych w budynkach wielokondygnacyjnych często powtarzają się następujące błędy:
- brak zaangażowania personelu kierowniczego,
- traktowanie ćwiczenia jako formalności,
- brak dokumentacji i analizy przebiegu,
- niedziałające systemy techniczne (np. CSP, oświetlenie ewakuacyjne),
- zbyt rzadkie aktualizowanie planów ewakuacyjnych.

Aby uniknąć powyższych problemów, warto wyznaczyć stały zespół ds. bezpieczeństwa, odpowiedzialny za organizację i kontrolę wszystkich działań ewakuacyjnych.

Skuteczna próba ewakuacyjna to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów, ale przede wszystkim ważne narzędzie budowania kultury bezpieczeństwa w organizacji. Szczególnie w budynkach wielokondygnacyjnych, gdzie warunki ewakuacji są bardziej wymagające, dobrze przeprowadzone ćwiczenia mogą zdecydować o zdrowiu i życiu pracowników w sytuacji realnego zagrożenia.
Pamiętajmy – bezpieczeństwo zaczyna się od przygotowania. A próba ewakuacyjna to najlepszy sprawdzian naszych procedur.