Tydzień Zapobiegania Pożarom: Zachowaj...

W ramach obchodów Tygodnia Zapobiegania Pożarom, szczególną uwagę warto poświęcić jednemu z coraz powszechniejszych, lecz często lekceważonych źródeł zagrożenia – akumulatorom litowo-jonowym. Są one nieodzownym elementem codziennego życia – zasilają smartfony, laptopy, hulajnogi elektryczne, rowery, elektronarzędzia czy systemy magazynowania energii. Jednak ich niewłaściwe użytkowanie lub przechowywanie może prowadzić do poważnych incydentów pożarowych. W dobie rosnącej liczby urządzeń zasilanych energią elektryczną, świadomość zasad bezpiecznego korzystania z akumulatorów litowo-jonowych staje się niezbędnym elementem profilaktyki pożarowej zarówno w domach, jak i miejscach pracy.

Potencjalne zagrożenia związane z akumulatorami litowo-jonowymi

Akumulatory litowo-jonowe charakteryzują się wysoką gęstością energii, co pozwala na długą pracę urządzeń przy stosunkowo niewielkiej masie. Niestety, ta zaleta wiąże się z ryzykiem termicznego rozbiegania (tzw. thermal runaway), czyli gwałtownego wzrostu temperatury ogniwa, który może doprowadzić do jego zapłonu lub eksplozji.
Do najczęstszych przyczyn pożarów związanych z akumulatorami należą:
- uszkodzenia mechaniczne (upadek, zgniecenie, przebicie ogniwa),
- przeładowanie lub nadmierne rozładowanie,
- użycie nieoryginalnych lub niesprawnych ładowarek,
- ekspozycja na wysoką temperaturę,
- starzenie się ogniw, prowadzące do degradacji ich struktury.
W sytuacji, gdy ogniwo zostaje uszkodzone, może dojść do wydzielania się gazów i gwałtownego wzrostu ciśnienia, co w konsekwencji prowadzi do samozapłonu lub eksplozji.

Zasady bezpiecznego użytkowania akumulatorów

Aby zminimalizować ryzyko pożaru, należy stosować się do kilku podstawowych zasad bezpieczeństwa:
1. Używaj tylko oryginalnych ładowarek i akumulatorów – komponenty niezgodne z zaleceniami producenta mogą doprowadzić do przegrzania ogniw.
2. Nie pozostawiaj urządzeń podłączonych do ładowania bez nadzoru – zwłaszcza w nocy lub podczas nieobecności w domu.
3. Unikaj ładowania w pobliżu materiałów łatwopalnych – takich jak zasłony, meble czy papier.
4. Nie wystawiaj akumulatorów na działanie wysokich temperatur – nie pozostawiaj ich w nasłonecznionym samochodzie ani w pobliżu źródeł ciepła.
5. Nie używaj akumulatora, który jest napuchnięty, uszkodzony lub wydziela zapach – taki egzemplarz należy niezwłocznie zutylizować w odpowiednim punkcie zbiórki.
6. Nie ładuj urządzeń w zamkniętych przestrzeniach – zadbaj o swobodny przepływ powietrza.

Bezpieczne przechowywanie i transport

Akumulatory litowo-jonowe, zwłaszcza te o dużej pojemności (np. stosowane w rowerach elektrycznych czy elektronarzędziach), powinny być przechowywane w chłodnym, suchym miejscu, z dala od bezpośredniego nasłonecznienia.
Zaleca się:
- przechowywanie w temperaturze od 5°C do 20°C,
- unikanie pełnego naładowania przy długotrwałym magazynowaniu – optymalny poziom to ok. 40–60% pojemności,
- transport w oryginalnych opakowaniach lub specjalnych pojemnikach ochronnych, zapobiegających zwarciom i uszkodzeniom mechanicznym.

Reagowanie na przegrzewanie lub zapłon akumulatora

W przypadku zauważenia niepokojących objawów, takich jak dymienie, syczenie, nadmierne nagrzewanie się lub iskrzenie, należy natychmiast:
1. Odłączyć urządzenie od zasilania, jeśli jest to bezpieczne,
2. Usunąć ludzi z bezpośredniego otoczenia,
3. Nie polewać akumulatora wodą, jeśli jest on w fazie zapłonu – najlepiej użyć gaśnicy proszkowej (typ ABC) lub piasku,
4. Wezwać Państwową Straż Pożarną (numer alarmowy 112) i nie próbować samodzielnie gasić dużego pożaru.
Po incydencie urządzenie lub jego pozostałości należy przekazać do utylizacji w specjalistycznym punkcie, który zajmuje się odpadami niebezpiecznymi.

Bezpieczeństwo w miejscu pracy

W zakładach produkcyjnych, magazynach, warsztatach i biurach, gdzie używa się urządzeń zasilanych akumulatorami, powinny obowiązywać procedury bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
Zalecane działania to m.in.:
- wyznaczenie stref ładowania akumulatorów z odpowiednią wentylacją i zabezpieczeniem przeciwpożarowym,
- wyposażenie tych stref w gaśnice proszkowe i czujki dymu,
- regularne szkolenia pracowników w zakresie postępowania w razie pożaru akumulatora,
- prowadzenie rejestru przeglądów technicznych sprzętu i ładowarek.
Nowoczesne przedsiębiorstwa coraz częściej wdrażają systemy detekcji termicznej, które pozwalają monitorować temperaturę akumulatorów i zapobiegać przegrzaniu w czasie rzeczywistym.

Edukacja i odpowiedzialność – cel Tygodnia Zapobiegania Pożarom

Kampanie edukacyjne, takie jak Tydzień Zapobiegania Pożarom, mają na celu przypominanie, że bezpieczeństwo zaczyna się od świadomości. Akumulatory litowo-jonowe, mimo swojej powszechności i użyteczności, wymagają odpowiedzialnego podejścia. To od codziennych decyzji użytkowników zależy, czy technologia ta będzie bezpieczna, czy stanie się źródłem ryzyka. Przestrzeganie podstawowych zasad – od wyboru oryginalnych akcesoriów po właściwe przechowywanie – pozwala cieszyć się nowoczesnymi urządzeniami bez obaw o bezpieczeństwo. Akumulatory litowo-jonowe są nieodłącznym elementem współczesnego świata, lecz ich bezpieczne użytkowanie wymaga świadomości i ostrożności. Tydzień Zapobiegania Pożarom to doskonała okazja, by przypomnieć sobie o zasadach profilaktyki i wdrożyć je w codziennym życiu. Odpowiedzialne obchodzenie się z akumulatorami to nie tylko kwestia ochrony sprzętu – to przede wszystkim troska o bezpieczeństwo własne, swoich bliskich oraz otoczenia.