Testy dymowe w biurowcach – jak ocenić...
Współczesne biurowce, jako obiekty o dużym natężeniu ruchu i gęstości zaludnienia, muszą spełniać restrykcyjne wymagania z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Jednym z kluczowych elementów tej ochrony są systemy wentylacji pożarowej, które mają za zadanie skutecznie odprowadzać dym i gorące gazy w przypadku pożaru. Aby upewnić się, że działają zgodnie z założeniami projektowymi, konieczne jest przeprowadzanie testów dymowych, które pozwalają na rzeczywistą ocenę skuteczności oddymiania.
W niniejszym artykule wyjaśniamy, na czym polegają testy dymowe, jakie mają znaczenie dla bezpieczeństwa użytkowników biurowców oraz jak je skutecznie przeprowadzać zgodnie z aktualnymi przepisami i dobrymi praktykami.
Czym są testy dymowe?
Testy dymowe to praktyczne próby działania systemów oddymiania przy użyciu sztucznego dymu technicznego. Ich celem jest zweryfikowanie, czy w rzeczywistych warunkach instalacja oddymiająca działa zgodnie z projektem i czy zapewnia odpowiednią widoczność na drogach ewakuacyjnych, kontrolę rozprzestrzeniania się dymu oraz efektywne wspomaganie działań ratowniczych.
Dlaczego testy dymowe są kluczowe w biurowcach?
Biurowce charakteryzują się wielopoziomową strukturą, dużą liczbą przebywających osób i obecnością elementów, które mogą utrudniać ewakuację (np. przeszklenia, systemy klimatyzacji, dekoracje). Dlatego też skuteczność oddymiania nie powinna być oceniana wyłącznie na podstawie obliczeń projektowych — konieczna jest ich praktyczna weryfikacja.
Korzyści z testów dymowych:
- Potwierdzenie skuteczności scenariuszy pożarowych
- Wykrycie niedociągnięć instalacyjnych i błędów wykonawczych
- Weryfikacja czasu reakcji systemów sterowania i automatyki
- Ocena widoczności w strefach ewakuacyjnych
Dokumentacja zgodna z wymaganiami nadzoru budowlanego i straży pożarnej
Jak przebiega profesjonalny test dymowy?
Testy dymowe powinny być przeprowadzane przez wyspecjalizowane firmy, zgodnie z wytycznymi projektowymi i obowiązującymi normami (m.in. PN-EN 12101-6, PN-B-02877). Poniżej przedstawiamy etapy prawidłowo przeprowadzonego testu:
1. Przygotowanie dokumentacji technicznej
Zespół realizujący test analizuje projekt systemu oddymiania, schematy działania automatyki oraz przyjęte scenariusze pożarowe. Na tej podstawie planowane są punkty wytwarzania dymu i miejsca obserwacji jego przepływu.
2. Generowanie sztucznego dymu
Przy użyciu maszyn wytwarzających bezpieczny dym techniczny (np. na bazie glikolu), symuluje się warunki zadymienia w wyznaczonych strefach. Dym jest nieszkodliwy dla ludzi i nie pozostawia śladów.
3. Obserwacja zachowania dymu
Weryfikowany jest kierunek przepływu dymu, czas jego odprowadzenia, skuteczność działania wentylatorów oddymiających i klap napowietrzających. Sprawdzana jest również widoczność na poziomie oczu w ciągach ewakuacyjnych.
4. Ocena współpracy z systemami automatyki
Podczas testu sprawdza się, czy wszystkie urządzenia (centrale oddymiania, SSP, BMS, ROP) współpracują zgodnie ze scenariuszem, a reakcja systemu jest odpowiednio szybka.
5. Dokumentacja i wnioski
Po zakończeniu testu sporządzana jest dokumentacja zawierająca zdjęcia, wyniki pomiarów i zalecenia. Może ona stanowić podstawę do wprowadzenia korekt w systemie.
Testy dymowe a wymagania prawne
Zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 2002 r. oraz aktualnymi normami technicznymi, systemy oddymiania powinny przechodzić próby odbiorcze przed dopuszczeniem budynku do użytkowania. W przypadku modernizacji instalacji lub zmiany aranżacji przestrzeni, również zaleca się powtórne testy.
W niektórych przypadkach (np. biurowce klasy A, budynki wysokościowe) straż pożarna może wymagać przeprowadzenia testu dymowego jako warunku dopuszczenia do użytkowania obiektu.
Jak często wykonywać testy dymowe?
Choć przepisy nie nakładają obowiązku cyklicznych testów dymowych, eksperci zalecają ich wykonanie w następujących sytuacjach:
- Odbiór techniczny nowego budynku
- Po każdej istotnej przebudowie lub modernizacji systemu oddymiania
- Po awarii lub wymianie centrali sterującej
- Co 2–3 lata w ramach profilaktyki i przeglądów okresowych
Integracja testów dymowych z nowoczesnymi systemami
W nowoczesnych biurowcach coraz częściej stosuje się zintegrowane systemy, takie jak SafetyWay, umożliwiające:
- rejestrację testów dymowych w czasie rzeczywistym,
- zdalną diagnostykę urządzeń,
- powiadamianie o błędach działania systemów oddymiania,
- analizę danych z testów i ich archiwizację.
Systemy te nie tylko podnoszą poziom bezpieczeństwa, ale również usprawniają współpracę z jednostkami kontrolnymi i serwisem technicznym.
Testy dymowe w biurowcach to nie tylko formalność — to realna weryfikacja działania systemów wentylacji pożarowej, które w sytuacji zagrożenia decydują o bezpieczeństwie ludzi. Ich przeprowadzanie umożliwia wykrycie niedociągnięć projektowych, testowanie scenariuszy pożarowych i zapewnienie skutecznej ewakuacji. W erze automatyzacji i cyfryzacji, połączenie testów dymowych z systemami zarządzania bezpieczeństwem, takimi jak SafetyWay, staje się standardem w nowoczesnym podejściu do ochrony przeciwpożarowej biurowców.