Systemy przeciwpożarowe w biurowcach i budynkach użyteczności publicznej

Centra danych stanowią fundament współczesnej gospodarki cyfrowej. To w nich przechowywane i przetwarzane są dane krytyczne dla funkcjonowania przedsiębiorstw, instytucji finansowych, administracji publicznej czy systemów infrastruktury krytycznej. Każda przerwa w pracy tych obiektów generuje znaczne koszty – zarówno bezpośrednie, związane z utratą ciągłości operacyjnej, jak i pośrednie, wynikające z utraty reputacji oraz zaufania klientów.

Jednym z kluczowych zagrożeń dla centrów danych są pożary. Ryzyko wystąpienia ognia w tego typu obiektach wynika m.in. z dużego zagęszczenia instalacji elektrycznych, wysokiego obciążenia energetycznego oraz obecności urządzeń generujących ciepło. Z tego powodu odporność ogniowa infrastruktury stanowi priorytet w procesie projektowania i eksploatacji.
W niniejszym artykule omówiono podstawowe strategie zwiększania odporności ogniowej centrów danych oraz wskazano znaczenie stosowania bezpieczniejszych materiałów budowlanych, które pozwalają ograniczać ryzyko strat w przypadku pożaru.

Ryzyko pożaru w centrach danych

Źródła zagrożeń
Najczęstsze przyczyny pożarów w centrach danych obejmują:
- przeciążenia instalacji elektrycznych i zwarcia,
- przegrzewanie się serwerów i systemów zasilania awaryjnego,
- wadliwe urządzenia chłodnicze,
- błędy ludzkie związane z obsługą infrastruktury,
- niewłaściwe składowanie materiałów łatwopalnych w strefach technicznych.
Ze względu na intensywność procesów energetycznych i wrażliwość danych, nawet niewielki incydent może doprowadzić do poważnych konsekwencji.

Skutki pożaru

Oprócz bezpośrednich zniszczeń materialnych, pożar w centrum danych może powodować:
- długotrwałą przerwę w dostępie do usług cyfrowych,
- utratę danych niemożliwych do odtworzenia,
- wysokie kary umowne wobec klientów,
- utratę reputacji, której odbudowa zajmuje lata.

Dlatego też inwestorzy i operatorzy coraz częściej stawiają na kompleksowe rozwiązania, które łączą strategie zapobiegania, wykrywania oraz ograniczania skutków pożaru.
Podstawowe strategie zwiększania odporności ogniowej
1. Projektowanie zgodne z normami i analizą ryzyka
Podstawą bezpieczeństwa jest odpowiednie zaprojektowanie obiektu. Już na etapie koncepcji należy uwzględnić wymagania wynikające z przepisów prawa budowlanego i norm międzynarodowych, takich jak:
- NFPA 75 (Standard for the Fire Protection of Information Technology Equipment),
- ISO/IEC 27002 (w kontekście ciągłości działania i bezpieczeństwa infrastruktury),
- PN-EN 13501 (klasyfikacja ogniowa wyrobów budowlanych).
Analiza ryzyka powinna wskazywać najbardziej narażone strefy oraz określać minimalny poziom odporności ogniowej przegród, drzwi i innych elementów infrastruktury.

2. Podział obiektu na strefy pożarowe
Jedną z kluczowych strategii jest podział centrum danych na odrębne strefy pożarowe. Dzięki temu ogień, nawet jeśli się pojawi, ma ograniczoną możliwość rozprzestrzeniania się. W praktyce oznacza to stosowanie:
- ścian i drzwi o wysokiej klasie odporności ogniowej,
- szczelnych przejść instalacyjnych zabezpieczonych systemami przeciwpożarowymi,
- oddzielnych stref dla systemów zasilania i chłodzenia.

3. Systemy detekcji i gaszenia
W centrach danych szczególnie istotna jest szybka detekcja zagrożenia. Stosuje się czujniki dymu o wysokiej czułości (VESDA) oraz systemy gaszenia przy użyciu:
- gazów obojętnych (np. argon, azot),
- środków chemicznych nowej generacji, które nie uszkadzają elektroniki.
Tego typu rozwiązania pozwalają na natychmiastowe stłumienie pożaru bez ryzyka dla urządzeń IT.

4. Redundancja i odporność infrastruktury krytycznej
Projektując centrum danych, należy zakładać redundancję systemów zasilania i chłodzenia, co minimalizuje ryzyko przeciążenia i przegrzewania. Dodatkowo regularna konserwacja oraz testy systemów ochrony przeciwpożarowej stanowią fundament skutecznej prewencji.

Znaczenie bezpieczniejszych materiałów budowlanych

Wzmacnianie odporności ogniowej centrów danych nie ogranicza się wyłącznie do systemów technicznych – równie ważny jest dobór odpowiednich materiałów budowlanych.
Kluczowe materiały i rozwiązania
1. Płyty ogniochronne i beton o podwyższonej odporności – stosowane w konstrukcjach nośnych i przegrodach.
2. Stal zabezpieczona powłokami ogniochronnymi – powłoki pęczniejące spowalniają nagrzewanie, zwiększając czas utrzymania nośności konstrukcji.
3. Kable ognioodporne – pozwalają utrzymać działanie kluczowych instalacji (zasilania awaryjnego, systemów alarmowych, wentylacji) nawet w warunkach pożaru.
4. Farby i uszczelnienia ogniowe – stosowane w miejscach przejść instalacyjnych, które w przeciwnym razie mogłyby stać się kanałem szybkiego rozprzestrzeniania się ognia i dymu.
5. Materiały nieemitujące toksycznych substancji podczas spalania – szczególnie istotne w przestrzeniach z obecnością dużej liczby pracowników serwisowych.

Zalety stosowania bezpiecznych materiałów:

- wydłużenie czasu potrzebnego na ewakuację i działania ratownicze,
- ograniczenie strat materialnych w infrastrukturze IT,
- zwiększenie trwałości konstrukcji obiektu,
- możliwość spełnienia restrykcyjnych norm bezpieczeństwa międzynarodowego.

Perspektywy rozwoju

W najbliższych latach można spodziewać się dalszej ewolucji w zakresie ochrony przeciwpożarowej centrów danych. Wśród kluczowych trendów należy wymienić:
- zastosowanie innowacyjnych kompozytów ognioodpornych, lżejszych, a jednocześnie skuteczniejszych od tradycyjnych materiałów,
- integrację systemów monitoringu pożarowego z technologią sztucznej inteligencji, umożliwiającą predykcję zagrożeń na podstawie analizy danych o temperaturze, wilgotności i poborze mocy,
- projektowanie obiektów typu „fire-resilient data centers”, w których odporność na ogień jest traktowana na równi z odpornością na cyberataki czy awarie energetyczne.

Zwiększanie odporności ogniowej centrów danych to proces wielowymiarowy, obejmujący zarówno strategie projektowe, jak i zastosowanie nowoczesnych materiałów budowlanych. Podstawowe działania, takie jak podział na strefy pożarowe, instalacja zaawansowanych systemów detekcji i gaszenia, a także wdrażanie rozwiązań redundancji energetycznej i chłodniczej, znacząco ograniczają ryzyko poważnych strat. Jednocześnie wybór bezpieczniejszych materiałów budowlanych – od ognioodpornych przegród po kable i uszczelnienia – pozwala na wydłużenie czasu ochrony infrastruktury, zwiększenie bezpieczeństwa ludzi i zapewnienie ciągłości działania usług. W dobie cyfryzacji, gdzie dane stały się jednym z najcenniejszych zasobów, inwestycje w odporność ogniową centrów danych to nie tylko wymóg prawny, ale także kluczowy element strategii bezpieczeństwa i zarządzania ryzykiem każdej organizacji.