Systemy przeciwpożarowe w biurowcach i budynkach użyteczności publicznej

Pożar, który wybuchł w 24-piętrowym budynku mieszkalnym Grenfell Tower w londyńskiej dzielnicy North Kensington, wstrząsnął opinią publiczną i stał się tragicznym symbolem zaniedbań w zakresie bezpieczeństwa pożarowego. Wydarzenie miało miejsce po zgłoszeniu pozornie niewielkiego pożaru lodówki, który błyskawicznie się rozprzestrzenił, obejmując elewację budynku. Pomimo wielogodzinnej akcji gaśniczej, ogień doprowadził do katastrofalnych zniszczeń od czwartego piętra wzwyż. Szacuje się, że w wyniku pożaru życie straciło 79 osób, z których wiele nadal pozostaje zaginionych.

Tragedia uwidoczniła poważne braki w zakresie bezpieczeństwa budowlanego oraz reagowania kryzysowego. Mieszkańcy wielokrotnie zgłaszali swoje obawy dotyczące stanu technicznego budynku jeszcze przed wybuchem pożaru. Donoszono o licznych usterkach konserwacyjnych, a także o braku alternatywnych dróg ewakuacyjnych – jedynym sposobem opuszczenia budynku w razie zagrożenia była pojedyncza klatka schodowa umieszczona centralnie.

Pomimo niedawno przeprowadzonych prac modernizacyjnych, wiele osób zamieszkujących wieżowiec nie czuło się bezpiecznie, a ich obawy były ignorowane. W świetle tej tragedii konieczne jest wyciągnięcie wniosków i podjęcie działań zapobiegających podobnym zdarzeniom w przyszłości.

Jednym z kluczowych aspektów, które wzbudziły szczególne zaniepokojenie, był wybór materiałów zastosowanych podczas renowacji. Budynek został wykończony panelami z aluminium, które okazały się łatwopalne i znacząco przyczyniły się do gwałtownego rozprzestrzenienia się ognia. Konstrukcje wysokościowe powinny być zaprojektowane z myślą o ograniczaniu pożaru do miejsca jego powstania, co w tym przypadku nie zostało skutecznie zrealizowane.

Kolejną poważną nieprawidłowością był brak odpowiednich dróg ewakuacyjnych. W obiektach wielopiętrowych, takich jak Grenfell Tower, windy nie mogą być wykorzystywane w czasie pożaru, co wymaga obecności wielu alternatywnych wyjść – zarówno w postaci dodatkowych klatek schodowych, jak i zewnętrznych dróg ewakuacyjnych. Brak takich rozwiązań znacząco ograniczył szanse mieszkańców na bezpieczne opuszczenie budynku.

Kontrowersje wzbudziły również zalecenia wydawane mieszkańcom przez służby – wielu z nich poinformowano, że najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest pozostanie w mieszkaniach. W przypadku Grenfell Tower, który nie posiadał podziału na oddzielne strefy pożarowe, taka strategia okazała się tragiczna w skutkach. Brak wydzielonych sekcji wewnętrznych uniemożliwił mieszkańcom przeniesienie się do bezpieczniejszych części obiektu, co zwiększyło liczbę ofiar.

Do podstawowych braków infrastrukturalnych należy zaliczyć również nieobecność systemu sygnalizacji pożarowej oraz systemu tryskaczowego. Wielu lokatorów nie było świadomych zagrożenia aż do momentu, gdy płomienie dotarły do ich mieszkań. Brak zautomatyzowanego systemu wykrywania i gaszenia ognia w budynku tej wysokości uniemożliwił skuteczną reakcję i ograniczenie zasięgu pożaru. Działania straży pożarnej, ograniczone do zewnętrznych strumieni wody z poziomu gruntu, były niewystarczające.
Katastrofa Grenfell Tower wywołała szeroką falę oburzenia, szczególnie wśród rodzin ofiar. Wskazuje ona na rażące zaniedbania w projektowaniu i modernizacji budynków mieszkalnych oraz konieczność bezwzględnego przestrzegania przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Obecnie w Wielkiej Brytanii prowadzone są intensywne dochodzenia mające na celu wyjaśnienie przyczyn tragedii oraz wskazanie odpowiedzialnych. Inżynierowie, projektanci i deweloperzy powinni traktować tę katastrofę jako przestrogę – przykład, do czego może doprowadzić lekceważenie zasad bezpieczeństwa.

Audyt bezpieczeństwa pożarowego to nie tylko formalność – to kluczowy element zarządzania ryzykiem w każdym biurowcu. Jego celem jest weryfikacja zgodności zastosowanych rozwiązań z obowiązującymi przepisami przeciwpożarowymi oraz zapewnienie, że środowisko pracy jest bezpieczne dla wszystkich użytkowników obiektu. Właściwe przygotowanie do audytu minimalizuje ryzyko nieprawidłowości, ogranicza potencjalne konsekwencje administracyjne i przyczynia się do zwiększenia poziomu ochrony życia, zdrowia oraz mienia.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze kroki, które warto podjąć przed planowanym audytem przeciwpożarowym w biurowcu

1. Zbierz pełną dokumentację przeciwpożarową
Jednym z pierwszych etapów audytu jest weryfikacja dokumentacji. Należy upewnić się, że dostępne są aktualne wersje następujących dokumentów:
- instrukcja bezpieczeństwa pożarowego (jeśli jest wymagana),
- scenariusze pożarowe (dla obiektów wyposażonych w systemy SSP i DSO),
- dokumentacja techniczna systemów przeciwpożarowych (SSP, DSO, hydranty, instalacje tryskaczowe, oddymianie),
- protokoły z przeglądów i konserwacji urządzeń przeciwpożarowych (nie starsze niż 12 miesięcy),
- zaświadczenia z ostatnich ćwiczeń ewakuacyjnych,
- decyzje i zalecenia poprzednich kontroli PSP lub rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych.

2. Sprawdź stan techniczny urządzeń przeciwpożarowych
Przed audytem należy dokonać przeglądu wszystkich systemów i urządzeń przeciwpożarowych, w tym:
- systemu sygnalizacji pożarowej (SSP),
- systemu oddymiania i wentylacji pożarowej,
- oświetlenia ewakuacyjnego,
- instalacji tryskaczowej lub hydrantowej (jeśli występują),
- podręcznego sprzętu gaśniczego (gaśnice, koce gaśnicze),
- drzwi i przegród przeciwpożarowych.
Warto upewnić się, że wszystkie urządzenia są sprawne, właściwie oznakowane i że ich lokalizacja jest zgodna z projektem oraz obowiązującymi przepisami.

3. Zweryfikuj oznakowanie dróg ewakuacyjnych
Zgodność oznakowania z wymaganiami to jeden z najczęściej kontrolowanych aspektów. Przed audytem należy:
- sprawdzić kompletność oznakowania dróg ewakuacyjnych i wyjść ewakuacyjnych,
- upewnić się, że znaki są dobrze widoczne i czytelne,
- sprawdzić, czy drzwi ewakuacyjne otwierają się bez przeszkód,
- usunąć wszelkie blokady, które mogą utrudnić lub uniemożliwić ewakuację.

4. Przeprowadź wewnętrzną kontrolę zgodności z przepisami
Warto z wyprzedzeniem przeprowadzić wewnętrzny audyt z udziałem specjalisty ds. ochrony przeciwpożarowej lub rzeczoznawcy. Pozwoli to wykryć ewentualne nieprawidłowości przed oficjalnym audytem i wdrożyć niezbędne działania naprawcze.

5. Przeszkol pracowników
Znajomość procedur ewakuacyjnych oraz podstawowych zasad postępowania w przypadku pożaru powinna być powszechna wśród pracowników. Przed audytem warto:
- przeprowadzić krótkie przypomnienie zasad ewakuacji,
- upewnić się, że wyznaczeni są pracownicy odpowiedzialni za ewakuację (koordynatorzy stref),
- sprawdzić, czy osoby z niepełnosprawnościami mają zapewnioną bezpieczną drogę ewakuacji oraz wyznaczone wsparcie.

6. Zadbaj o porządek i dostępność elementów ochrony przeciwpożarowej
Sprzęt przeciwpożarowy oraz drogi ewakuacyjne muszą być łatwo dostępne. Należy:
- usunąć wszelkie przedmioty blokujące dostęp do gaśnic, hydrantów, czujek lub centralek,
- zadbać o porządek w pomieszczeniach technicznych (np. serwerowniach, rozdzielniach elektrycznych),
- upewnić się, że klucze do pomieszczeń technicznych są dostępne dla służb ratunkowych.

7. Przygotuj się na pytania audytora
Audytor może zadawać pytania dotyczące organizacji systemu ochrony przeciwpożarowej w obiekcie. Osoby reprezentujące zarządcę lub administratora powinny znać:
- strukturę procedur bezpieczeństwa,
- aktualny stan techniczny systemów P.POŻ.,
- harmonogramy konserwacji i przeglądów,
- działania podjęte w odpowiedzi na wcześniejsze zalecenia kontrolne.

Przygotowanie do audytu bezpieczeństwa pożarowego w biurowcu to proces wymagający zaangażowania zarówno ze strony zarządcy budynku, jak i jego użytkowników. Systematyczne działania prewencyjne, dbałość o dokumentację, regularne przeglądy oraz edukacja pracowników to fundamenty skutecznego systemu ochrony przeciwpożarowej. Profesjonalne podejście do audytu to nie tylko dowód odpowiedzialności, ale przede wszystkim realny wkład w bezpieczeństwo ludzi i mienia. Chcesz mieć pewność, że Twój biurowiec spełnia wszystkie wymogi przeciwpożarowe? Skonsultuj się z doświadczonym specjalistą i zaplanuj przegląd jeszcze przed audytem. Wczesna identyfikacja i eliminacja nieprawidłowości pozwala uniknąć kosztownych konsekwencji i zapewnia spokój na przyszłość.