Systemy przeciwpożarowe w biurowcach i budynkach użyteczności publicznej

? Dane obiektu:
Adres: _______________________________
Zarządca / właściciel: _______________________________
Data kontroli: _______________________________
Osoba przeprowadzająca: _______________________________

1. Wyposażenie i sprawność urządzeń przeciwpożarowych
Kryterium
Tak / Nie
Uwagi
Czy budynek wyposażono w wymagane urządzenia ppoż. (SSP, hydranty, gaśnice, oddymianie)?
☐ / ☐

Czy urządzenia posiadają aktualne przeglądy techniczne i konserwacje?
☐ / ☐

Czy gaśnice są rozmieszczone zgodnie z normami i oznakowane?
☐ / ☐

Czy hydranty wewnętrzne i zewnętrzne są sprawne i dostępne?
☐ / ☐

Czy system sygnalizacji pożaru działa prawidłowo i jest regularnie testowany?
☐ / ☐

Czy urządzenia oddymiające działają i mają ważne protokoły prób?
☐ / ☐

2. Drogi i wyjścia ewakuacyjne
Kryterium
Tak / Nie
Uwagi
Czy drogi ewakuacyjne są drożne i nie zastawione?
☐ / ☐

Czy wyjścia ewakuacyjne są oznakowane znakami zgodnymi z PN-EN ISO 7010?
☐ / ☐

Czy oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne działa prawidłowo?
☐ / ☐

Czy drzwi ewakuacyjne otwierają się zgodnie z kierunkiem ewakuacji i nie są zablokowane?
☐ / ☐

3. Dokumentacja i organizacja
Kryterium
Tak / Nie
Uwagi
Czy opracowano i wdrożono aktualną Instrukcję Bezpieczeństwa Pożarowego (jeśli wymagana)?
☐ / ☐

Czy dostępna jest dokumentacja przeglądów i konserwacji urządzeń ppoż.?
☐ / ☐

Czy przeprowadzono szkolenia pracowników w zakresie PPOŻ i ewakuacji?
☐ / ☐

Czy organizowane są ćwiczenia ewakuacyjne (co najmniej raz na 2 lata lub częściej, jeśli wymaga tego specyfika obiektu)?
☐ / ☐

4. Materiały i porządek
Kryterium
Tak / Nie
Uwagi
Czy materiały łatwopalne są prawidłowo przechowywane i zabezpieczone?
☐ / ☐

Czy nie występują nadmierne ilości palnych odpadów lub nieporządek mogący zwiększyć zagrożenie pożarowe?
☐ / ☐

Czy instalacje elektryczne nie noszą śladów uszkodzeń lub przeciążeń?
☐ / ☐

5. Współpraca z PSP
Kryterium
Tak / Nie
Uwagi
Czy wdrożono zalecenia pokontrolne z ostatniej kontroli Państwowej Straży Pożarnej?
☐ / ☐

Czy dostępny jest kontakt do lokalnej PSP i instrukcje postępowania na wypadek pożaru?
☐ / ☐

? Podsumowanie:
Liczba punktów spełnionych: ____ / 20
Zalecenia / działania do podjęcia:

? Wskazówki:
Zaleca się wykonywanie takiej kontroli minimum raz w roku, a w dużych biurowcach — co pół roku.
Usterki należy usuwać niezwłocznie i dokumentować działania naprawcze.
Po zakończeniu kontroli warto przygotować raport dla właściciela i archiwizować go w dokumentacji obiektu.

Zarządzanie nowoczesnym biurowcem to nie tylko dbałość o komfort najemców i sprawne funkcjonowanie instalacji, ale także obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa użytkowników, szczególnie w kontekście pożaru. Wśród kluczowych systemów chroniących życie i zdrowie ludzi znajdują się systemy oddymiania. Jednak dla wielu zarządców zrozumienie i poprawna interpretacja norm i przepisów regulujących ich projektowanie i eksploatację może być wyzwaniem.
W tym artykule wyjaśniamy w przystępny sposób, jak czytać i rozumieć normy dotyczące oddymiania, aby skutecznie wypełniać swoje obowiązki i unikać błędów.

Dlaczego znajomość norm jest ważna?

System oddymiania ma za zadanie odprowadzać dym i gorące gazy z klatek schodowych, korytarzy i innych dróg ewakuacyjnych. Ma to umożliwić:
- bezpieczną ewakuację ludzi,
- poprawę warunków pracy ekip ratowniczych,
- zmniejszenie strat materialnych.

Błędy w projekcie, wykonaniu lub utrzymaniu systemu oddymiania mogą nie tylko grozić karami administracyjnymi, ale przede wszystkim zagrażać życiu ludzi. Dlatego zarządca powinien rozumieć, które przepisy odnoszą się do jego obiektu i czego dokładnie wymagają.
Główne akty prawne i normy
Zarządcy powinni znać dwa źródła wymagań:
1️⃣ Przepisy prawa:
Warunki techniczne (§207–272) – określają, gdzie i kiedy systemy oddymiania są obowiązkowe (np. w budynkach wysokich lub wysokościowych).
Prawo budowlane – nakłada obowiązek utrzymywania instalacji w sprawności technicznej.
Rozporządzenie MSWiA ws. ochrony przeciwpożarowej – reguluje obowiązki eksploatacyjne, m.in. prowadzenie dokumentacji i przeglądów.
2️⃣ Normy techniczne:
W Polsce kluczowe są normy z serii PN-EN 12101, które zawierają szczegółowe wymagania dla:
- klap dymowych (część 2),
- wentylatorów oddymiających (część 3),
- systemów nadciśnieniowych (część 6),
- centrali sterującej i komponentów elektrycznych (części 9 i 10).

Jak interpretować normy?

Normy techniczne mogą wydawać się skomplikowane, ale dla zarządcy najważniejsze jest zrozumienie ich sensu praktycznego. Oto kilka wskazówek:
? Sprawdź, jakie urządzenia znajdują się w budynku
Najpierw ustal, jaki system oddymiania zastosowano: grawitacyjny (klapy dymowe), mechaniczny (wentylatory) czy nadciśnieniowy. Od tego zależy, do której części normy należy się odwołać.
? Zapoznaj się z dokumentacją projektową
Projekt budynku i dokumentacja powykonawcza powinny zawierać informacje o zgodności urządzeń z normami PN-EN 12101 oraz o ich parametrach.
? Regularne przeglądy i testy
Normy określają minimalne wymagania dotyczące wydajności, odporności na temperaturę i dym, a także wskazują, że urządzenia muszą być regularnie sprawdzane. Zarządca powinien zlecać kontrole zgodnie z instrukcjami producenta i wymaganiami przepisów.
? Wybór serwisów i dostawców
Przy wyborze firm do konserwacji systemu oddymiania warto upewnić się, że dysponują one wiedzą i uprawnieniami do pracy z urządzeniami certyfikowanymi zgodnie z normami.
Najczęstsze błędy zarządców
Z praktyki wynika, że zarządcy budynków popełniają najczęściej te błędy:
❌ brak wiedzy, jakie elementy systemu wymagają regularnych przeglądów,
❌ zlecanie serwisu firmom bez odpowiednich kompetencji,
❌ nieweryfikowanie, czy urządzenia rzeczywiście spełniają normy i posiadają certyfikaty,
❌ niedokładna dokumentacja przeglądów lub jej brak.
Dobre praktyki dla zarządców
✅ Regularne szkolenia – zarówno własne, jak i dla personelu technicznego, z aktualnych wymagań i procedur.
✅ Weryfikacja dokumentów – upewnij się, że wszystkie komponenty systemu mają deklaracje zgodności z odpowiednimi normami.
✅ Harmonogramy przeglądów – ustal roczny plan inspekcji i testów, aby nie pominąć żadnego obowiązku.
✅ Współpraca z ekspertami – korzystaj z doradztwa rzeczoznawców ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych i sprawdzonych firm serwisowych.

Zrozumienie norm dotyczących oddymiania nie wymaga znajomości technicznych szczegółów na poziomie projektanta, ale wymaga świadomości, jakie elementy należy sprawdzać, jakie dokumenty posiadać i jakie obowiązki wypełniać.
Zarządca biurowca powinien być świadomy, że to na nim spoczywa odpowiedzialność za zapewnienie sprawności systemów oddymiania, zgodnych z przepisami i normami. W razie kontroli lub — co ważniejsze — pożaru, prawidłowo działający system może uratować życie i chronić przed konsekwencjami prawnymi.